Op de kring orthodoxie bespreken we de leer en gebruiken in de Oosters-Orthodoxe Kerk en vergelijken deze met die in onze kerk. De orthodoxe kerk heeft veel gemeen met de Oud-Katholieke Kerk. De afgelopen maanden hebben we op de kring zo verschillende rites doorgenomen, onder andere die van de doop.
Bij de orthodoxen wordt het kind gedoopt, maar daarna ook meteen gevormd (zij noemen dit de zalving met de heilige myrrhonolie). En ook krijgt het kind meteen de communie. Alles in één dus! De orthodoxen gaan er namelijk van uit dat de genade van God in Christus zo overvloedig en buiten ons om voor altijd is geschonken, dat onze eigen inspanning of wil daar in essentie niet toe doet! Het kind deelt door de doop meteen volledig in deze genade en krijgt daarom na het doopsel ook het vormsel en de communie. Natuurlijk moet het kind later bewust worden wat het in de doop, het vormsel en de communie geschonken is. Dit geloven op latere leeftijd wordt door de orthodoxe kerk gezien als een vrucht van de genade die in de doop gegeven is. De orthodoxie leeft in de geest van de Schrift die zegt: ‘Want door genade zijt gij behouden, door het geloof, en dat niet uit uzelf, het is een gave van God.’ (Ef 2:8).
Dit is bij de westerse kerk anders: de westerse (oud-)katholieke kerk wil naast de bovengenoemde genade, waaruit alles voortkomt, ook accent leggen op de eigen verantwoordelijkheid van het zich bewust wordende kind. In de westers katholieke kerk volgt dan na de kinderdoop pas op latere leeftijd de eerste communie en nog weer later het vormsel met het gebed om de heilige Geest.
Dan nog iets anders: In het doopritueel in de orthodoxe kerk wordt het kind naakt gedoopt. Het kind heeft geen kleren aan. Naakt wordt het driemaal ondergedompeld in de Naam van de Vader, in de Naam van de Zoon en in Naam van de Heilige Geest. Hier spreekt een zeer krachtige symboliek! De mens moet volledig ondergaan in de dood van Christus om op te kunnen staan in het nieuwe leven in Christus; alleen naakt ondergedompeld kan het kind met Christus bekleed worden!
Door ons zo bezig te houden met de doop in de orthodoxe kerk en deze te vergelijken met die in de oud-katholieke kerk is de uitgebreide en prachtige doopliturgie in onze kerk voor ons meer gaan leven. Het loont de moeite deze liturgie thuis eens voor uzelf rustig door te nemen. U kunt het vinden op bladzijde 391-399 in het rode kerkboek. U zult zich meer bewust worden van de genade die ons in de doop in Christus geschonken is.
Bart Sonnenschein